Την κυρά Σαρακοστή
που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ρθει η Πασχαλιά
Τα έθιμα της Σαρακοστής
Η Κυρά Σαρακοστή, ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα για τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας, το Πάσχα, ήταν ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο που μετρούσε τις εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής, η επίσημη έναρξη της οποίας είναι η Καθαρά Δευτέρα.
Στις περισσότερες περιοχές του ελλαδικού χώρου ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά που απεικόνιζε μια γυναίκα με φαρδιά φούστα, μ’ έναν σταυρό στο κεφάλι, με σταυρωμένα χέρια λόγω προσευχής, χωρίς στόμα λόγω νηστείας, και με επτά πόδια που αντιστοιχούσαν στις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής.
Κάθε Σάββατο που περνούσε, μετά την Καθαρά Δευτέρα, της έκοβαν και από ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο της πόδι και το κομμάτι αυτό χαρτί το έκρυβαν σ’ ένα ξερό σύκο από αυτά που είχαν αποξηράνει το καλοκαίρι ή στο ψωμί που έψηναν για το βράδυ της Ανάστασης.
Όποιος έβρισκε το χάρτινο πόδι της Κυράς Σαρακοστής στη φέτα του ψωμιού που τού αναλογούσε ή στο σύκο που έπιανε από το καλάθι, πίστευαν πως θα ήταν καλότυχος, θα του έφερνε τύχη, γούρι.
Σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή ήταν φτιαγμένη από ζυμάρι με αλεύρι, αλάτι και νερό.
Κυρίαρχος όρος της Σαρακοστής είναι η συγγνώμη.
"Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η απελευθέρωσή μας από τη σκλαβιά τής αμαρτίας από τη φυλακή τού "κόσμου τούτου"...
Η Μεγάλη Σαρακοστή έχει μερικές μέρες με ιδιαίτερη σημασία:
Η Α Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Ορθοδοξίας. Γιορτάζουμε την αναστύλωση των αγίων και σεπτών εικόνων από την αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Θεοδώρα το 843μ.Χ.
Η Β Κυριακή των νηστειών είναι αφιερωμένη στην μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης (14ος αιώνας). Ο Άγιος Γρηγόριος υπήρξε κορυφαίος διδάσκαλος των ορθοδόξων δογμάτων και πολέμιος των αιρέσεων.
Η Γ Κυριακή των νηστειών, είναι η Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Αυτή η ημέρα είναι αφιερωμένη στον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό, το σύμβολο της πίστης μας. Ημέρα που οι πιστοί παίρνουν δύναμη να συνεχίσουν την πορεία τους, την νηστεία, που θα τους οδηγήσει στην Ανάσταση του Κυρίου.
Η Δ Κυριακή των νηστειών, είναι ημέρα που τιμάται η μνήμη του Αγίου Ιωάννη, συγγραφέα της Κλίμακας. Η κλίμακα είναι ένα βιβλίο με ομιλίες του Αγίου Ιωάννη. Αντικείμενο των ομιλιών αυτών είναι τα σκαλοπάτια της πνευματικής ανάβασης των Μοναχών, μέσα από την προσωπική τους άσκηση.
Η ημέρα Τετάρτη της 5ης εβδομάδας της Μεγάλης Σαρακοστής είναι η Τετάρτη του Μεγάλου Κανόνος. Συγγραφέας και συνθέτης του Μεγάλου Κανόνα είναι ο Άγιος Πατέρας μας Ανδρέας, ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Μέσα στα 250 τροπάρια που τον απαρτίζουν, έχει συγκεντρώσει τις ιστορίες από τον Αδάμ έως και την Ανάληψη του Κυρίου. Καλεί δε κάθε έναν από εμάς, να παραδειγματιζόμαστε από αυτές, να μιμούμαστε τα καλά και να αποφεύγουμε τα άσχημα που έπραξαν οι πρόγονοι μας.
Την Παρασκευή της ίδιας εβδομάδας είναι ο Ακάθιστος Ύμνος. Ημέρα αφιερωμένη στην Παναγία που στέκει πάντα βοηθός των Χριστιανών σε περιόδους ειρήνης ή πολέμου. Εορτάζουμε τα θαύματα που έκανε η Παναγία προστατεύοντας την Βασιλεύουσα από λαούς που ήθελαν να την κυριεύσουν. Μετά από μια τέτοια νίκη ο λαός της Κωνσταντινούπολης, όρθιος (ακάθιστος) ευχαρίστησε την Θεομήτορα ψάλλοντας. Θυμούμενοι αυτό το γεγονός, ευχαριστούμε κι εμείς με την σειρά μας την Παναγία ψάλλοντας όρθιοι.
Η Ε Κυριακή των νηστειών, είναι αφιερωμένη στην μνήμη της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Η Οσία, από ηλικία 12 ετών ακολουθούσε έναν ιδιαίτερα έκλυτο βίο. Σε ηλικία 30 ετών, ήρθε σε επαφή με τον Χριστιανισμό, μετανόησε και προσκύνησε. Την υπόλοιπη ζωή της, 47 έτη, ασκήτεψε στην έρημο. Την ημέρα αυτή καλούνται όλοι να μιμηθούν το παράδειγμα της και να έρθουν πιο κοντά στον Χριστό μετανοώντας για τις αμαρτίες τους.
Το Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα είναι το Σάββατο του Λαζάρου. Ημέρα αφιερωμένη στο θαύμα της ανάστασης του Λαζάρου από τον Χριστό.
Τελευταία Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής, είναι η Κυριακή των Βαΐων. Είναι ημέρα αφιερωμένη στην θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα από την Βηθανία. Τότε ο λαός υποδέχθηκε το Χριστό με επευφημίες και με «βάϊα φοινίκων», από τα οποία πήρε και το όνομα της αυτή η ημέρα.
Όλες οι Κυριακές του Τριωδίου έχουν μία συγκεκριμένη ονομασία και αποτελούν μια αλληλουχία γεμάτη νοήματα και μηνύματα.
Οι Κυριακές του Τριωδίου είναι:
• Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου
• Κυριακή του Ασώτου
• Κυριακή της Απόκρεω
• Κυριακή της Τυροφάγου
• Α’ Νηστειών: Κυριακή της Ορθοδοξίας
• Β’ Νηστειών: Γρηγορίου του Παλαμά
• Γ’ Νηστειών: Κυριακή Σταυροπροσκυνήσεως
• Δ΄ Νηστειών: Ιωάννου της Κλίμακος
• Ε’ Νηστειών: Μαρίας της Αιγυπτίας
• Κυριακή των Βαΐων
Κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής δεν τρώμε κανένα ζωικό προϊόν, με εξαίρεση την 25η Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων που τρώμε ψάρι.
ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου